ساب یا پلیش(polish)
پولیش مرمریت اداوی چنانچه سنگ بعد از طی مرحله برش وارد دستگاه ساب شود فرآیند پلیش آغاز میشود. ساب یا پلیش در سنگهای مختلف شیوهها و دستور العملهای متفاوتی دارد.
ساب در گرانیت و چینی
ساب در گرانیت و چینی کاملا یکسان است و سنگ فقط با لقمه سابهای طراحی شده سابیده و براق میشود ولی در مرمرها و مرمریتها قبل وحین ساب بضا نیاز است که کارهای خاصی روی سنگ انجام شود چنانچه دستگاه اصطلاحا خرد باشد باید قبل از ورود به دستگاه ساب توری زرین شود به این صورت که پشت سنگ مرمر یا مرمریت را با یک شبکه توری و مادهای که به زرین یا چسب توری معروف است میچسباند این کار باعث میشود سنگ استحکام و یکپارچگی خود را حین عمل ساب و بعد از ان حفظ کند.
پولیش مرمریت اداوی سنگ مرمریت گاهی بعضا دارای ترکهای ریز و سطحی و یا سوراخهای کوچکی است و به همین خاطر باید رزین شود این ماده پر کننده متفاوتی دارد که به آنها اشاره خواهد شد.
به تشخیص مسئول فنی کارخانه سنگ مرمر و مرمریت با پرکننده و محافظت کننده مخصوص آماده برای ساب می شود و پس از ساب به ابعاد مورد نظر برش میخورد.
فرایند ساب در مرمریت اداوی عملی وتخصصی و علمی و تجربی و هزینه بر است لذا باید دقت لازم در آن به عمل آید.
مرمریت اداوی اساسا متخلخل است چنانچه خواسته باشیم سوراخهای آن را پر کنیم تا در سنگ نهایی خلل و فرج دیده نشود باید متوسل به روشهای خاصی شویم ابتدای ورود تراورتن به بازار برای این کار بعضا از پارافین هم رنگ شده با سنگ استفاده میشد که به آن بتونه شمعی میگویند توضیح اینکه سطح تراورتن ساب خوره را با پارافین رقیق شده میپوشانند.
پولیش مرمریت اداوی وقتی پارافینهای با حرارت مستقیم شعله روان شده و در سوراخهای سطح نفوذ میکرد و خشک میشد اضافه آن را با کاردک جمع میکردند بدیهی است این روش پر کردن خلل و فرج تراورتن یک شیوه آشکار از تقلب و یا کار قلابی است خوشبختانه در حال حاضر کمتر دیده میشود چرا که این بتونهها با قرار گرفتن در معرض آفتاب و سرما و گرما روی سنگ جاری میشوند و سطح سنگ را کثیف و زشت میکنند و در ضمن فاقد مقاومت کافی هستند.
پولیش مرمریت اداوی برای تشخیص این بتونه میتوان از یک جسم نوک تیز استفاده کرد به این صورت که اگر این جسم را در سوراخ پر شده تراورتن فضشار دهید و در ان فرو برود مشخص میشود که این سوراخ با بتونه پر شده است چرا که روشهای دیگر پر کردن سنگ این قدر راحت تسلیم یک جسم فرو روند نمیشوند.
یکی از روشهای پر کردن مرمریت اداوی که محاسن و معایب خود را دارد پر کردن سنگ با سیمان مخصوص است اصطلاحا به سنگی که با این روش کار شده پر شده با سیمان میگویند در این روش سنگ دارای سوراخ را ابتدا کالیبر میکنند یعنی با دستگاهی که وظیفه آن هم اندازه کردن ضخامت سنگها و از بین بردن نقش احتمالی و رد پای دیسک قله بر روی سنگ بریده شده است. کالیبر میکنند در مرمریت اداویادامه سنگ به وسیله دستگاه مخصوصی باسیمان پر میشود این دستگاه سیمان تهیه شده رادر سه یا چهار یا پنج کله از رقیق تا غلیظ با فشار به تراورتن تزریق میکند.
پولیش مرمریت اداوی سیمان به کار رفته ترکیبی از سیمان سفید و کربنات کلسیم میکرونیزه چسب مخصوص رنگدانههای خاص است مرمریت اداوی پر شده پس از طی این مرحله در محلی نگاه داشته میشود.
در این مرحله که یک هفته طول میکشد سنگ باید هوا بخورد و روزانه به آن اب داده شود تا گیرش اولیه سیمان انجام شود.
بعد از حدودا یک هفته سنگ با دستگاه سابیده میشود چنانچه بخواهیم محصول نهایی مات باشد فقط چند کبه ابتدایی خط ساب روی سنگ سوار شود سنگ ساب میخورد و سطح آن به صورت مات باقی میماند ولی اگر بخواهیم سنگ ساب خورده براق باشد تمام کلههای خط ساب که برای این کار طراحی شدهاند روی سنگ سوار میشوند.
این روش برای مصرف کننده فقط یک ایراد دارد سطحی که در اثر پر شدن سوراخ روی سنگ ایجاد شده دارای دو قسمت است.
قسمتهایی که پر شده و قسمتهایی که خود نگ است قسمتهایی که توسط سیمان پر شده است براق نمیشود ولی قسمتهایی که خود سنگ را میبینیم براق است این در صورتی است که سنگ به صورت براق مورد نظر باشد اما اگر به صورت مات مورد نظر باشد این ایراد مرتفع میشود در محصول براق اگر سطح سنگ دارای سوراخهای زیادی باشد قسمت زیادی از سنگ انعکاس نور و براقیت نخواهد داشت که این ایراد اساسی سنگهای پر شده با سیمان است.
پولیش مرمریت اداوی قابل ذکر است که عمل پر کردن با سیمان در مرمریت اداوی رایج است و در مابقی سنگها تنها در مواردی معدودی انجام میشود به هر حال ایرادی که ذکر شد در کنار محاسن زیادی که این روش دارد باید مورد توجه قرار گیرد.
در قسمت پر کردن با زرینها به این موضوع خواهیم پرداخت که رزینها تغییر رنگ در مجاورت آفتاب دارند ولی سیمانها از این عیب مبرا هستند ضریب طولی و حجمی سنگ و سیمان بسیار به هم نزدیک است و چنانچه سنگ در معرض سرما و گرما قرار گیرد احتمال جدا شدن سیمان از آن به خاطر اختلاف تغییر طول تقریبا منتفی است از طرفی چسبندگی سیمان به سنگ امری است طبیعی و جز محسنات سیمان به حساب میاید.
چنانچه عمل پر شدن سیمان به وسیله دستگاه و ب رعایت قواعد انجام شود شاهدا کمترین مقدار سوراخ حتی به اندازه یک سوزن در در سنگ ساب خورده خواهیم بود چرا که سیمان با فشار مناسبی درون سنگ تزریق میشود و فقط رزینهای کمی که رقیق و با قدرت نفوذ بالا هستند میتوانند این حجم از خلل و فرج را پر کنند طبیعی است که این نوع رزینها گران باشند.
نکته مهم این است که نمودار گیرش مواد سیمانی پر کننده همان نمودار سیمان است یعنی تا بیست و هشت روز از گیرش به نود و هشت درصد مقاومتش میرسد و دو درصد باقیمانده سالها طول میکشد یعنی لازم است این محصولات تا یک ماه پس از تلید به طور مرتب مثل بتن آب داده شوند تا عمل هیدارتاسیون سیمان به طور کامل انجام شود.
بیشتر مصرف کنندگان توقع براقیت و ساب خوب را از یک محصول رزین شده دارند در حالی که چنین موقعی معمولا برآورده نمیشود و نتیجه نهایی چنین حاصلی در بر ندارد چرا که غالبا کار پر شدن سوراخها با رزین در ایران به صورت صحیح انجام نمیشود و اساسا چنانچه سطح پر شده با رزین براق نباشد به هدفمان نرسیدهایم ساب سنگ با دستگاه ساب پس از طی مرحله پر شدن انجام میشود دستگاه ساب بسته به جنس سنگ و اینکه سخت باشد یا نرم دارای تعداد کلگی و انواع سایندههای متفاوت است تعدئاد هد دستگاه ساب در گرانیت بین شانزده تا بیست و دو کله و در ماربل بین ده تا شانزده کله است که اصطلاحا به ساب شانزده کله یا … معروف است.
سنگ اسلب معمولا پیش ساب میشود و این کار به جای کالیبر انجام شود دستگاه کالیبر مرمریت اداوی یا پیش ساب دارای تعدادی هد است که معمولا با ترکیب دو + سه سه یا سه + چهار کله مخصوص کالیبر + پیش ساب است شناخته میشود پیش ساب سنگ اسلب نرم هم بین دو تا شش کله دارد.
عملیات ساب با لقمههای زبرتر شروه شده قدم به قدم ادامه پیدا میکند تا به لقمههای نرمتر زیاد میرسد و کم کم سنگ براقیت مورد نظر را به دست میآورد برای رسیدن به این براقیت معمولا در دو دهه آخر از لقمههای اسیدی استفاده میکنند.